Мансууруулах эм, сэтгэцэд нөлөөт бодис, үнэт металл /алт/, түүх, соёлын дурсгалт зүйл, байлдааны галт зэвсэг, галт хэрэгслийг улсын хилээр хууль бусаар нэвтрүүлэх гэмт хэрэг нь хүнд гэмт хэрэгт тооцогддог бөгөөд үйлдсэн этгээдэд 12 жил хүртэл хугацаагаар хорих ял оногдуулдаг.

Тагнуулын байгууллага сүүлийн 5 жилийн хугацаанд 4.7 тэрбум төгрөгийн үнэ бүхий нийт 65 кг алт улсын хилээр хууль бусаар нэвтрүүлсэн үйлдлийг илрүүлж, хууль бус үйл ажиллагааг таслан зогсоож, хураагдсан эд зүйлсийг улсын орлого болгосон.

Манай иргэд соёлын өвийг бүртгэх, судалж шинжлэх, хадгалах, хамгаалах, сэргээн засварлахтай холбогдсон харилцааг зохицуулдаг хууль тогтоомжийн талаарх мэдлэг, мэдээлэл дутмагаас энэ төрлийн гэмт хэрэгт холбогдож байна. Соёлын биет өв буюу түүх, соёлын дурсгалт зүйлийг улсын хилээр нэвтрүүлэхийг хориглосон байдаг бөгөөд гагцхүү Соёлын өвийг хамгаалах тухай хуульд заасны дагуу судалгаа шинжилгээ хийлгэх, сэргээн засварлах, гадаадад үзэсгэлэнд гаргах зорилгоор эргүүлэн авчрах нөхцөлтэйгээр соёлын асуудал эрхэлсэн төрийн захиргааны байгууллага /БСШУСЯ/-ын зөвшөөрлөөр улсын хилээр нэвтрүүлэх боломжтой. Иймд иргэд өв залгамжилсан, худалдаж авсан, бэлгэнд авсан эд зүйлсийг (олдвор, металл болон зурмал бурхан, судар г.м) улсын хилээр нэвтрүүлэх тохиолдолд мэргэжлийн байгууллагаар шинжилгээ хийлгэж дүгнэлт гаргуулан, холбогдох зөвшөөрлийг авах, шинжилгээгээр палеонтологи, археологийн олдвор, түүх, соёлын дурсгалт зүйл болох тухай дүгнэлт гарсан тохиолдолд соёлын өвийн бүртгэл мэдээллийн санд бүртгүүлэх шаардлагатай юм. 

Түүнчлэн бусдын дайвар ачаа барааг хилээр нэвтрүүлэх зэргээр улсын хилээр бараа хууль бусаар нэвтрүүлэх гэмт хэрэгт холбогдож байна.

ИРГЭДЭД СЭРЭМЖЛҮҮЛЭХЭД:

1. Улсын хилээр нэвтрэхдээ бусдын дайвар ачаа барааг авахгүй байх, сэжигтэй үйлдлийн талаар эрх бүхий албан тушаалтанд шуурхай мэдэгдэх;
2. Бусдын дайвар ачаа барааг авч улсын хил нэвтрэх тохиолдолд дотор нь юу байгааг сайтар шалгаж байх;
3. Өөрт хадгалагдаж буй соёлын биет өвийг бүртгэл мэдээллийн санд бүртгүүлэх, улсын хилээр нэвтрүүлэх тохиолдолд холбогдох хууль, журмыг мөрдөх шаардлагатай.

Эрүүгийн хуулийн 18.5 дугаар зүйл

“Улсын хилээр барааг хууль бусаар нэвтрүүлэх” гэмт хэрэг

1. Хууль, Монгол Улсын олон улсын гэрээнд заасны дагуу хориглосон, хязгаарлалт тогтоосон барааг Монгол Улсын хилээр, гаалийн хилээр хууль бусаар нэвтрүүлсэн бол дөрвөн зуун тавин нэгжээс таван мянга дөрвөн зуун нэгжтэй тэнцэх хэмжээний төгрөгөөр торгох, эсхүл хоёр зуун дөчин цагаас долоон зуун хорин цаг хүртэл хугацаагаар нийтэд тустай ажил хийлгэх, эсхүл нэг сараас нэг жил хүртэл хугацаагаар зорчих эрхийг хязгаарлах ял шийтгэнэ.
2. Энэ гэмт хэргийг:

2.1.албан тушаалынхаа байдлыг ашиглаж;

2.2.байлдааны галт зэвсэг, галт хэрэгсэл, цөмийн бодис, цацраг идэвхт хаягдал, тэсэрч дэлбэрэх бодисыг улсын хилээр хууль бусаар нэвтрүүлж үйлдсэн бол таван мянга дөрвөн зуун нэгжээс хорин долоон мянган нэгжтэй тэнцэх хэмжээний төгрөгөөр торгох, эсхүл нэг жилээс таван жил хүртэл хугацаагаар зорчих эрхийг хязгаарлах, эсхүл нэг жилээс таван жил хүртэл хугацаагаар хорих ял шийтгэнэ.

3. Энэ гэмт хэргийг соёлын дурсгалт зүйл, музейн үзмэр, эртний амьтны, ургамлын өвөрмөц ховор үнэт олдвор, археологийн, палеонтологийн олдвор, эд өлгийн зүйл, мансууруулах эм, сэтгэцэд нөлөөт бодисыг улсын хилээр хууль бусаар нэвтрүүлж үйлдсэн бол арван мянган нэгжээс дөчин мянган нэгжтэй тэнцэх хэмжээний төгрөгөөр торгох, эсхүл хоёр жилээс найман жил хүртэл хугацаагаар хорих ял шийтгэнэ.
4. Энэ гэмт хэргийг зохион байгуулалттай гэмт бүлэг үйлдсэн бол таван жилээс арван хоёр жил хүртэл хугацаагаар хорих ял шийтгэнэ.
5. Энэ гэмт хэргийг хуулийн этгээдийн нэрийн өмнөөс, хуулийн этгээдийн ашиг сонирхлын төлөө үйлдсэн бол хуулийн этгээдийг тодорхой төрлийн үйл ажиллагаа явуулах эрхийг хасаж, хоёр зуун мянган нэгжээс дөрвөн зуун мянган нэгжтэй тэнцэх хэмжээний төгрөгөөр торгох ял шийтгэнэ.